3 boyutlu görüntüleme araçlarını anlatmadan önce gözün nasıl görüntüyü 3 boyutlu olarak algıladığına bakalım. Algılama diyorum çünkü gözler 3 boyutlu olarak görmez. Eğer insanoğlu tek bir göze sahip olsaydı 3 boyutlu göremezdi. Bir objeye baktığımızda bunu 2 farklı açıdan görürüz. Beynimiz bu 2 farklı görüntüyü birleştirir. Bu sayede 3 boyutlu olarak algılarız. Bilgisayar sistemlerinde de 3 boyut yaratmak için iki ana yöntem kullanılır. Bunlardan biri göze 3 boyutlu görüntüyü sunmak yani görüntüyü 3 boyutlu ortamda göstermek, diğer yöntem ise 2 farklı açıdan çekilmiş görüntüyü sağ ve sol göze iletmek yani 2 boyutlu ortamda görüntüyü göstermek fakat buna 2 farklı görüş acısı kazandırarak gözün 3 boyutlu olarak algılamasını sağlamak.
İlk yöntem için geliştirilen çözümler, ışık demetleri ile havada görüntü oluşturmak veya hacimli bir cisimde yani 3 boyutlu bir ortam içinde görüntüyü oluşturmak. Bu sayede ekrana 3. boyutu da kazandırmak. Bu tarz görüntüleme araçları Hacimsel görüntüleme araçları (volumetric display device ) olarak geçiyor.
İkinci yöntem için geliştirilen çözümlerde ekranda sağ ve sol göz için iki farklı görüntü oluşturmak ve bunları birbirlerine karıştırmadan her bir göze iletmek. Bunun için çeşitli teknolojiler bulunmaktadır. Stereoscopic ve AutoStereoscopic teknolojiler bunlardan 2 tanesidir. Autostereoscopic teknolojilerin stereoscopic teknolojilere göre avantajı herhangi bir gözlüğe ihtiyaç duymamalarıdır dezavantajları ise sadece belli bir noktadan bakıldığında 3 boyutlu görüntü sunmalarıdır.
Stereoscopic teknolojide farklı yöntemler kullanılmaktadır. Bunlardan biri direk olarak göze takılan video oynatıcıları sayesinde. Kullanıcılar bu oynatıcıları giyerler. Bu oynatıcılarda da 2 tane küçük lcd veya oled ekran vardır. Bu ekranlardan biri sağ göz için diğeri sol göz için görüntü üretir. Diğer yöntem ise 3 boyut gözlükleri kullanmaktır. Kullanıcı bu gözlükleri giyer ve ekrana bakar. Ekranda 2 tane görüntü aynı anda gösterilir(Zaman bölümleme ile). Gözlük camları bu görüntülerden birini geçirmek diğerini süzmek için özel olarak geliştirilmiştir. Sinemalarda dağıtılan 3 boyutlu gözlükler bunlara örnektir. Bu gözlüklerin bir camı mavi diğer camı da kırmızıdır. 2 görüntü 2 farklı dalga boyunda ekrana yansıtılır. Bunlardan biri kırmızı dalga boyundadır ve mavi cam bu görüntüyü filtreler, diğeri ise mavi dalga boyundadır ve kırmızı cam bu görüntüyü filtreler. Bunların mavi ve kırmızı seçilmesinin nedeni birbirinden uzak iki farklı dalga boyu olmasıdır.
Autostereoscopic teknolojide ise kullanıcı herhangi bir ek araca ihtiyaç duymamaktadır fakat en büyük dezavantajları görüş acılarının olmamasıdır 3 boyutlu görüntüyü yakalamak için önceden belirtilen noktadan ekrana bakmak zorundasınızdır. Autostereoscopic teknolojide birçok yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan en meşhurları mercek (lenticular lens) ve paralaks bariyerdir (parallax barier). Mercek yönteminde ekranda mercek dizileri vardır ve iki farklı görüntü bu merceklerin arkasında oluşturulur ve merceklerin yarattığı kırılmalar sayesinde kullanıcının sağ ve sol gözüne iletilir. Paralaks bariyerde ise görüntünün önünde bariyer vardır ve bu bariyerde belirli aralıklar ile delikler oluşturulmuştur. Bu delikler sayesinde kullanıcının her bir gözüne farklı görüntüler gösterilmiş olur.
Kaynakça :
Computer Graphic with OpenGL
Prentice Hall
Donald Hearn & M. Pauline Baker
http://en.wikipedia.org/wiki/3D_display
http://www.reviewspring.com/3d-lcd-monitors-a80.php
